Những điều cần lưu ý khi giao dịch USD tại Việt Nam để tránh rủi ro và phạt nặng

Trong thời đại toàn cầu hóa hiện nay, việc sử dụng đồng USD tại Việt Nam ngày càng trở nên phổ biến. Từ việc thanh toán quốc tế, du học cho đến đầu tư, nhu cầu về USD không ngừng gia tăng. Tuy nhiên, các giao dịch liên quan đến USD tại Việt Nam phải tuân thủ các quy định nghiêm ngặt của Ngân hàng Nhà nước nhằm duy trì sự ổn định của tỷ giá và chính sách tiền tệ. Dưới đây là những thông tin quan trọng mà cá nhân và doanh nghiệp cần nắm rõ khi thực hiện giao dịch USD.

Quy định về việc sử dụng USD

Theo Pháp lệnh Ngoại hối 2005 (được sửa đổi và bổ sung năm 2013) và Thông tư 32/2013/TT-NHNN (sửa đổi bởi Thông tư 03/2019/TT-NHNN), mọi hoạt động thanh toán, niêm yết, báo giá hoặc định giá bằng USD trên lãnh thổ Việt Nam đều bị cấm, trừ những trường hợp được Ngân hàng Nhà nước cho phép. Điều này nhằm hạn chế tình trạng “đô la hóa” và khuyến khích việc sử dụng đồng Việt Nam (VND) trong các giao dịch nội địa.

Địa điểm giao dịch USD hợp pháp

Giao dịch USD chỉ được thực hiện tại các tổ chức được cấp phép, bao gồm:

Ngân hàng thương mại: Các ngân hàng lớn như Vietcombank, BIDV, Techcombank, Agribank, MB… đều được phép thực hiện mua bán USD theo quy định của Ngân hàng Nhà nước.

Đại lý đổi ngoại tệ: Một số tiệm vàng hoặc tổ chức được cấp giấy chứng nhận chỉ được phép mua USD tiền mặt bằng VND, không được phép bán USD lấy VND.

Dịch vụ trực tuyến: Nhiều ngân hàng như BIDV (qua ứng dụng BIDV SmartBanking) hay Techcombank (qua ngân hàng số) cung cấp dịch vụ mua bán USD tiện lợi qua ứng dụng di động.

Giao dịch USD tại các địa điểm không được cấp phép, như thị trường tự do, là vi phạm pháp luật và có thể bị xử phạt theo Nghị định 96/2014/NĐ-CP.

Các trường hợp được phép sử dụng USD

Theo quy định hiện hành, một số trường hợp được phép sử dụng USD bao gồm:

Đối với doanh nghiệp: Doanh nghiệp có thể thanh toán bằng USD chuyển khoản cho người không cư trú khi cung cấp hàng hóa hoặc dịch vụ; doanh nghiệp chế xuất có thể thanh toán USD với các doanh nghiệp chế xuất khác; thanh toán chi phí đấu thầu quốc tế, dự án dầu khí, hoặc chuyển vốn đầu tư ra nước ngoài; thanh toán phí thị thực hoặc lệ phí cho cơ quan ngoại giao nước ngoài tại Việt Nam.

Đối với cá nhân:

Công dân Việt Nam có thể mua USD tiền mặt tại ngân hàng với hạn mức tối đa 100 USD/người/ngày (hoặc tương đương cho 10 ngày lưu trú) cho các mục đích như du lịch, học tập, công tác, hoặc chữa bệnh ở nước ngoài.

Người không cư trú có thể chuyển khoản USD cho người không cư trú khác hoặc thanh toán xuất khẩu hàng hóa/dịch vụ.

Thanh toán lương, thưởng bằng USD cho người nước ngoài làm việc tại Việt Nam cũng được phép.

Trường hợp đặc biệt: Các giao dịch USD liên quan đến an ninh, quốc phòng, hoặc được Ngân hàng Nhà nước chấp thuận.

Gửi tiết kiệm USD: Lãi suất 0%

Hiện nay, theo Quyết định 577/QĐ-NHNN, lãi suất huy động USD tại các ngân hàng thương mại là 0% cho mọi kỳ hạn. Mặc dù không mang lại lợi nhuận, gửi tiết kiệm USD vẫn được nhiều người lựa chọn nhờ tính an toàn và tiện lợi cho các nhu cầu như du học, du lịch, hoặc thanh toán quốc tế. Các ngân hàng lớn cung cấp dịch vụ gửi tiết kiệm USD với kỳ hạn linh hoạt từ 1 đến 36 tháng.

Thủ tục giao dịch USD

Cá nhân: Cần cung cấp giấy tờ tùy thân (CMND/CCCD/hộ chiếu) và chứng từ chứng minh mục đích sử dụng USD (visa, thông báo học phí, hợp đồng lao động). Giao dịch có thể thực hiện tại chi nhánh ngân hàng hoặc qua ứng dụng trực tuyến.

Doanh nghiệp: Cần nộp giấy phép kinh doanh, chứng từ chứng minh mục đích sử dụng USD (hợp đồng, hóa đơn), và ký hợp đồng mua bán USD với ngân hàng.

Tỷ giá USD

Tỷ giá USD được xác định dựa trên tỷ giá bình quân liên ngân hàng do Ngân hàng Nhà nước công bố, với biên độ +/-5% (theo quy định hiện hành). Các ngân hàng bắt buộc phải niêm yết tỷ giá tại điểm giao dịch hoặc trên website chính thức, đảm bảo tính minh bạch cho khách hàng.

Xử phạt vi phạm quy định

Vi phạm quy định về giao dịch USD, như mua bán tại địa điểm không được phép hoặc thanh toán USD trong các trường hợp không cho phép, sẽ bị xử phạt theo Nghị định 96/2014/NĐ-CP:

Cá nhân: Phạt tiền từ 10 đến 100 triệu VND tùy thuộc vào giá trị giao dịch (ví dụ: thanh toán 10.000 USD không hợp pháp có thể bị phạt đến 30 triệu VND).

Tổ chức: Mức phạt gấp đôi, tối đa 200 triệu VND.

Hình phạt bổ sung: Đình chỉ hoạt động ngoại hối từ 3-6 tháng đối với tổ chức tín dụng vi phạm.

Lưu ý khi thực hiện giao dịch USD

Chọn ngân hàng uy tín: Nên chọn các ngân hàng có tỷ giá cạnh tranh và dịch vụ trực tuyến an toàn (Face ID, OTP).

Khai báo hải quan: Mang USD tiền mặt vượt quá 5.000 USD khi xuất cảnh phải khai báo hải quan.

Tránh giao dịch trên thị trường tự do: Giao dịch ngoài các tổ chức được cấp phép không chỉ rủi ro về tỷ giá mà còn có thể bị xử phạt nặng.

Công nghệ hỗ trợ: Nhiều ngân hàng hiện nay cung cấp dịch vụ mua bán, gửi tiết kiệm USD qua ứng dụng, giúp tiết kiệm thời gian và tăng tính bảo mật.

Kết luận

Quy định về giao dịch USD tại Việt Nam được thiết kế nhằm đảm bảo sự ổn định của thị trường tài chính và kiểm soát dòng ngoại tệ. Cá nhân và doanh nghiệp cần nắm rõ các quy định này để tránh vi phạm và tận dụng các dịch vụ ngân hàng hiện đại, an toàn. Với lãi suất gửi tiết kiệm USD ở mức 0%, việc lựa chọn gửi USD hay VND cần được cân nhắc dựa trên mục tiêu tài chính cụ thể.

Tổng hợp