Câu chuyện bi thảm của một startup đốt tiền: Từ kỳ lân châu Á đến sự sụp đổ chỉ sau 2 năm

Vào năm 2017, khi bạn bước ra khỏi các ga tàu điện ngầm tại những thành phố lớn như Bắc Kinh, Thượng Hải hay Quảng Châu, bạn sẽ không thể không chú ý đến hàng triệu chiếc xe đạp vàng đang hiện diện khắp nơi. Đây là sản phẩm của một công ty khởi nghiệp đã từng dẫn đầu trong lĩnh vực chia sẻ xe đạp tại Trung Quốc. Với mô hình không cần trạm đỗ và chỉ cần một chiếc smartphone để quét mã, giấc mơ về một thành phố hiện đại, sạch sẽ và tiện lợi dường như đã trở thành hiện thực.

Tuy nhiên, chỉ sau hai năm, giấc mơ ấy đã tan vỡ khi hàng triệu người dùng đòi lại tiền cọc. Văn phòng công ty trở nên vắng lặng, và CEO của công ty bị đưa vào danh sách đen vì nợ xấu. Câu chuyện của công ty này trở thành một bài học điển hình về sự ngộp thở của mô hình tăng trưởng nóng.

Được thành lập vào năm 2014 bởi một nhóm sinh viên từ Đại học Bắc Kinh, công ty này nhanh chóng thu hút được sự chú ý từ các nhà đầu tư lớn, với tổng vốn đầu tư lên tới 2,2 tỷ USD chỉ trong vòng ba năm. Đỉnh cao của công ty diễn ra vào năm 2017-2018, khi họ mở rộng hoạt động ra hơn 20 quốc gia và phục vụ hàng triệu người dùng.

Với sự kết hợp giữa công nghệ và bảo vệ môi trường, công ty này đã được ca ngợi như một giải pháp hoàn hảo cho vấn đề giao thông đô thị. Tuy nhiên, sự bùng nổ này cũng chính là nguyên nhân dẫn đến bi kịch.

Cuộc chiến đốt tiền

Trong giai đoạn tăng trưởng mạnh mẽ, công ty này cùng với đối thủ của mình đã lao vào một cuộc chiến không khoan nhượng, chi hàng triệu USD để mở rộng quy mô và thu hút người dùng. Kết quả là đường phố trở nên ngập tràn xe đạp, nhưng hệ thống bảo trì lại không theo kịp, dẫn đến tình trạng hỏng hóc và bỏ hoang.

Quản lý lỏng lẻo khiến hàng triệu người dùng không biết tiền đặt cọc của họ đi đâu. Khi công ty không còn khả năng thanh toán, hàng dài người dùng đã phải xếp hàng để đòi lại tiền, tạo nên một hình ảnh ám ảnh cho thời kỳ hậu công ty này.

Vào tháng 2 năm 2020, công ty này đã cố gắng tham gia vào lĩnh vực thương mại điện tử để kiếm tiền từ những người mà họ còn nợ. Tuy nhiên, nhiều người dùng đã phàn nàn rằng ứng dụng mua sắm của công ty chỉ là một nền tảng quảng cáo, không mang lại trải nghiệm tốt cho người tiêu dùng.

Tầm nhìn hạn hẹp

CEO của công ty, người từng được ca ngợi như một thần đồng khởi nghiệp, đã bị chỉ trích vì theo đuổi mục tiêu mở rộng toàn cầu mà không chú trọng đến sự bền vững. Khi công ty không còn khả năng chi trả, hàng nghìn nhân viên đã bị sa thải và văn phòng đóng cửa. CEO bị cấm đi máy bay và tàu cao tốc, một hình phạt dành cho những người nợ xấu tại Trung Quốc.

Câu chuyện của công ty này là một lời cảnh tỉnh cho những startup theo đuổi mô hình “đốt tiền” để chiếm lĩnh thị trường. Việc tập trung vào tốc độ mà không chú trọng đến chất lượng đã dẫn đến sự sụp đổ của nhiều công ty, dù trước đó họ từng được định giá hàng tỷ USD.

Hậu quả môi trường cũng là một vấn đề đáng lo ngại. Hàng triệu chiếc xe đạp đã bị bỏ lại khắp nơi, từ bãi rác đến cánh đồng, tạo nên những “nghĩa địa xe đạp” – biểu tượng cho một giấc mơ công nghệ không thành hiện thực.

Hàng loạt hình ảnh từ các thành phố lớn đã khiến cộng đồng quốc tế phải suy ngẫm. Những bãi chứa xe đạp trải dài, với hàng trăm ngàn chiếc, đã trở thành một tác phẩm nghệ thuật trừu tượng nhưng lại là biểu tượng của sự lãng phí.

Chính quyền địa phương đã phải thuê xe cẩu để dọn dẹp hàng trăm ngàn chiếc xe đạp hư hỏng, trong khi nhiều chiếc xe không được tái chế đúng cách, gây ra ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Theo một báo cáo từ một tổ chức bảo vệ môi trường, nếu không có biện pháp xử lý triệt để, số lượng xe đạp bỏ hoang này có thể tạo ra hàng chục nghìn tấn rác thải công nghiệp, ảnh hưởng đến nguồn nước, đất và không khí.

Đây không chỉ là một bài học kinh tế mà còn là một thảm họa môi trường, nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của việc phát triển bền vững trong thời đại công nghệ hiện nay.