Lập Kế Hoạch Tài Chính: Hành Trình Thay Đổi Tư Duy Chỉ Trong Một Tháng

Nguyễn Hồng Mai, một nhân viên thiết kế đồ họa 29 tuổi tại TP.HCM, đã từng phải đối mặt với cảm giác “lương về bao nhiêu cũng không đủ”. Mỗi tháng, cô nhận được 11 triệu đồng, nhưng sau khi trừ đi các khoản chi như tiền thuê nhà và ăn uống, số tiền còn lại dường như luôn không đủ để trang trải cho những nhu cầu khác. Cô thường xuyên phải xoay sở, mượn bạn bè hoặc sử dụng thẻ tín dụng để vượt qua những tháng cuối cùng.

Mai không phải là người tiêu xài hoang phí, nhưng mỗi khi đến cuối tháng, cô lại cảm thấy áp lực tài chính. Cô nhận ra rằng vấn đề không nằm ở thu nhập mà là cách quản lý tài chính cá nhân của mình. Một ngày, khi tình cờ xem một video về phương pháp lập ngân sách từ gốc, cô đã tìm thấy ánh sáng cho vấn đề của mình.

Khám Phá Phương Pháp Lập Ngân Sách Từ Gốc

Phương pháp lập ngân sách từ gốc, hay còn gọi là Zero-based budgeting (ZBB), là một cách tiếp cận tài chính cá nhân mà trong đó mọi đồng thu nhập đều được phân bổ một cách cụ thể. Không có khoản nào được để lại mà không có mục đích rõ ràng.

Khác với cách chi tiêu thông thường, nơi mà người ta thường chi tiêu trước rồi mới tiết kiệm, ZBB yêu cầu bạn:

• Lập kế hoạch chi tiêu ngay từ đầu tháng.
• Gán mục đích cụ thể cho từng khoản chi, dù là nhỏ nhất.
• Không để tiền “trôi” mà không rõ lý do.

Mai cảm thấy cụm từ “mỗi đồng có một công việc” rất đúng với phương pháp này. Thay vì để tiền nằm rải rác, cô đã gán cho nó vai trò cụ thể, như thể mình đang điều hành một tổ chức tài chính nhỏ của riêng mình.

Kế Hoạch Chi Tiêu Dựa Trên Zero-based Budgeting

Tổng thu nhập hàng tháng của Mai là 11 triệu đồng, và cô đã quyết định không để lại bất kỳ đồng nào không có mục đích.

Thay Đổi Sau Một Tháng Áp Dụng

Sau một tháng thực hiện nghiêm túc phương pháp này, Mai đã nhận thấy nhiều sự khác biệt tích cực:

• Không còn lãng phí tiền vào những khoản không tên.
• Cảm thấy tự chủ hơn trong việc mua sắm, không vượt quá ngân sách đã đặt ra.
• Có dư 1,2 triệu đồng vào cuối tháng mà vẫn cảm thấy đủ đầy.
• Không còn thói quen sử dụng thẻ tín dụng vào cuối tháng để “cứu đói”.

Mai chia sẻ: “Trước đây, tôi thường nghĩ rằng tiền cứ tự động đến rồi từ từ tính. Nhưng giờ tôi nhận ra rằng nếu không chỉ định cho tiền biết nó phải làm gì, nó sẽ tự đi mất. Tôi không cần phải sống khắt khe hơn, chỉ cần có một hệ thống rõ ràng”.

Tư Duy Mới Về Tài Chính

Đối với Mai, sự thay đổi lớn nhất không chỉ nằm ở số tiền tiết kiệm được, mà là cách nhìn nhận mới về dòng tiền cá nhân. Cô nhận ra rằng việc không quản lý tài chính có thể dẫn đến mất kiểm soát.

Mai cho biết, việc có một bảng kế hoạch chi tiêu giúp cô không còn cảm thấy tội lỗi khi tiêu tiền. “Tôi có thể mua sắm những thứ mình thích, miễn là nằm trong ngân sách đã định. Chính sự giới hạn rõ ràng ấy lại mang đến cho tôi cảm giác tự do hơn”.

Bài Học Quan Trọng: Kiểm Soát Từng Đồng Ngay Từ Đầu

Phương pháp lập ngân sách từ gốc không yêu cầu bạn phải cắt giảm chi tiêu hay sống khổ sở. Nó chỉ yêu cầu bạn có kỷ luật trong việc lập kế hoạch và gán mục đích cho từng khoản chi ngay từ đầu tháng.

Đối với nhiều người trẻ như Mai, đây không chỉ là một công cụ tài chính, mà còn là một cách để rèn luyện sự tỉnh táo với tiền bạc – một kỹ năng cần thiết trong thời đại mà chi phí sinh hoạt ngày càng tăng cao. Tài chính cá nhân không bắt đầu từ số dư tài khoản, mà từ từng dòng kế hoạch bạn tự viết ra mỗi tháng. Khi bạn bắt đầu điều hành tài chính như điều hành một đội ngũ, từng đồng tiền sẽ biết đường đi, và bạn sẽ biết mình đang ở đâu trong hành trình tài chính của mình.