Từ “không thể không mua” đến “sẵn sàng chờ đợi”: Làm chủ tiêu dùng để cuộc sống nhẹ nhàng hơn

Trong thời đại tiêu dùng hiện nay, việc mua sắm đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của nhiều người. Tôi cũng không ngoại lệ, từng bị cuốn vào vòng xoáy của những ứng dụng mua sắm trực tuyến. Mỗi khi có thời gian rảnh, tôi lại lướt qua các trang web, và khi thấy những chương trình giảm giá hấp dẫn, tôi không thể cưỡng lại việc thêm hàng vào giỏ. Thậm chí, những lúc cảm thấy mệt mỏi, tôi thường đặt hàng không phải vì cần thiết, mà chỉ để tìm kiếm một chút niềm vui.

– Thời tiết thay đổi? Tôi lại mua thêm một chiếc áo mới.

– Cảm thấy cô đơn vào ban đêm? Một thỏi son mới sẽ giúp tôi cảm thấy tốt hơn.

– Ngày làm việc căng thẳng? Tôi tự thưởng cho mình vài món đồ.

Tuy nhiên, niềm vui từ những món đồ mới chỉ kéo dài trong chốc lát. Sau đó, tôi lại phải đối mặt với những hộp hàng chưa mở, quần áo chưa sử dụng và tài khoản ngân hàng ngày càng cạn kiệt.

Tôi từng nghĩ rằng: "Mua sắm giúp tôi cảm thấy kiểm soát cuộc sống." Nhưng thực tế lại cho thấy, tôi đang bị chi phối bởi những nhu cầu không thực sự cần thiết. Cuộc sống của tôi vẫn đầy rẫy sự lộn xộn, chỉ khác là tôi có nhiều đồ hơn mà thôi.

Học cách “chờ đợi” – bước đầu hướng tới tự do tài chính

Thay vì dọn dẹp mọi thứ, tôi quyết định làm chậm lại quá trình tiêu dùng của mình. Tôi bắt đầu áp dụng ba nguyên tắc đơn giản nhưng hiệu quả:

– Đặt món đồ vào giỏ hàng và để đó ít nhất ba ngày trước khi quyết định mua.

– Không tích trữ nếu vẫn còn đồ dùng có thể sử dụng.

– Lập danh sách những món đồ “thích nhưng chưa chắc cần”, và kiểm tra lại vào cuối tháng.

Kết quả thật bất ngờ:

– 70% những món đồ tôi từng muốn mua, sau ba ngày, tôi không còn cảm thấy cần thiết nữa.

– Tôi nhận ra rằng, thứ tôi thiếu không phải là đồ vật, mà là một định hướng sống rõ ràng và cảm giác an toàn.

Từ tiêu dùng bốc đồng đến tiêu dùng có chọn lọc

Tôi từng bị cuốn hút bởi những lời mời gọi như:

– “Giảm giá chỉ trong 2 giờ nữa”

– “Hàng sắp hết”

– “Mua ngay kẻo lỡ”

– Cùng với những quảng cáo từ các KOL, influencer…

Nhưng giờ đây, tôi đã chuyển sự chú ý của mình sang:

– Kiểm tra tủ lạnh để đảm bảo có đủ nguyên liệu cho bữa ăn lành mạnh.

– Theo dõi giấc ngủ của mình để đảm bảo sức khỏe.

– Đảm bảo ngân sách tháng này không vượt quá kế hoạch.

– Theo dõi số tiền tiết kiệm của mình.

Tôi không tiêu tiền chỉ vì cảm xúc, mà vì những lý do cụ thể. Điều này giúp tôi cảm thấy trưởng thành và tự chủ hơn rất nhiều.

Chi tiêu thay đổi khi tôi học cách chờ đợi

Dưới đây là bảng so sánh thói quen chi tiêu của tôi trước và sau khi thay đổi:

Khoản mục

Trước thay đổi

Sau thay đổi

Mua sắm quần áo

3.5 triệu/tháng

1.2 triệu/tháng

Mỹ phẩm – Làm đẹp

2.0 triệu

1.0 triệu

Đồ uống – Tiêu dùng xã hội

2.2 triệu

0.8 triệu

Mua sắm bốc đồng

1.8 triệu

0.5 triệu

Tiết kiệm – Đầu tư

0.5 triệu

3.5 triệu

Tổng chi giảm, tiền tiết kiệm tăng – và cảm giác sống có kiểm soát cũng tăng theo.

Tự do bắt đầu từ sự bình tĩnh

Không mua sắm không có nghĩa là sống kham khổ. Thực tế, đó là việc bạn không còn phải trả giá cho những cảm xúc tạm thời. Khi bạn có thể nói: “Tôi sẽ quyết định sau”, tức là bạn đã bắt đầu kiểm soát cuộc sống của mình.

Khi không còn mua sắm để lấp đầy cảm xúc, bạn sẽ có không gian để nuôi dưỡng bản thân qua những hoạt động như đọc sách, nấu ăn, trò chuyện hay đi dạo.

Thế giới tiêu dùng có thể rất ồn ào, nhưng sự bình tĩnh sẽ là chiếc “bộ lọc” giúp bạn tìm ra những gì thực sự phù hợp với mình.

Gợi ý dành cho bạn:

Nếu bạn cũng muốn thử nghiệm việc “giảm ham muốn tiêu dùng”, hãy bắt đầu từ ba điều đơn giản:

Bạn không cần phải sống tối giản, nhưng chắc chắn sẽ cảm thấy thoải mái hơn nếu biết chờ đợi, chọn lựa đúng đắn và dừng lại đúng lúc.

Sự trì hoãn giúp tôi “giải độc” tiêu dùng và hiểu rõ điều mình thực sự cần

Trước đây, tôi luôn có cảm giác rằng nếu không mua ngay, tôi sẽ “lỡ cơ hội”. Nhưng dần dần, tôi nhận ra rằng cơ hội thực sự không đến từ những món đồ giảm giá, mà từ khả năng chọn đúng thời điểm – đúng nhu cầu – và đúng khả năng tài chính của mình.

Tôi đã áp dụng thêm một nguyên tắc: ghi chép nhật ký tiêu dùng. Không cần phải dài dòng, chỉ cần mỗi lần muốn mua một món đồ, tôi ghi lại:

– Món đồ đó là gì?

– Tôi dự định sử dụng nó cho việc gì?

– Tôi đang cảm thấy thế nào khi muốn mua nó? (Buồn, nhàm chán, căng thẳng, vui vẻ?)

– Sau ba ngày, tôi còn muốn mua nó không?

Việc ghi chép giúp tôi nhận ra quy luật: phần lớn những lần tôi muốn chi tiền là do cảm xúc không ổn định, chứ không phải vì nhu cầu thực sự. Tôi từng nghĩ rằng mình cần mua sắm để cảm thấy vui vẻ. Nhưng khi tôi dừng lại, nhìn nhận lại và biết chờ đợi, tôi thấy mình giảm bớt ham muốn, tăng cường kiểm soát và sống có định hướng rõ ràng hơn.